Dünya Gazetesi'nin tecrübeli yazarlarından Sayın Vahap Munyar'ın kaleminden Metal Döküm Sanayi.
Kuruluşuna 1976 yılında Turgut Özal'ın önderlik ettiği Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği'nin (TÜDOKSAD) yönetim kurulu üyeleriyle görüntülü platformda “yuvarlak masa toplantısı”ndayız.
Görüntülü buluşmada TÜDOKSAD Başkanı Umur Denizci, Başkan Yardımcıları Kadir Efe, Adnan Aytekin, yönetim kurulu üyeleri Mehmet Ali Acar, Emre Giray, Dilek Gündüz, Mehmet Özalp, Oğuzhan Deniz ve yönetim kurulu yedek üyelerinden Bülent Özgümüş'le birlikteyiz.
Rüştü Bozkurt'la birlikte katıldığımız buluşmada sohbet TÜDOKSAD Genel Sekreteri Koray Hatipoğlu'nun sunumuyla başladı. Hatipoğlu sunuma şu cümleyle girdi:
-Döküm, imalat sektörlerinin omurgasını oluşturuyor.
Sektörün dünyadaki yerine işaret etti:
-Türk döküm sektörünün dünyadaki payı yüzde yüzde 2.
Dernek üyeleri arasında 123 dökümhane, 43 tedarikçi olduğunu belirtti:
-Türkiye’de 900’ü aşkın dökümhane var. Derneğimizin üyeleri ülkemizdeki toplam üretimin yüzde 85’ini temsil ediyor.
Sektörün Avrupa'da ilk 3'te yer aldığını kaydetti:
-2018 verilerine göre 5.4 milyon ton üretimle Almanya, Avrupa’da birinci. İtalya, 2 milyon 261 ton üretimle ikinci. Türkiye, 2 milyon 255 bin ton üretimle İtalya’yı izliyor.
Başkan Umur Denizci araya girdi:
-İtalya ile yarış halindeyiz. İkinciliği zaman zaman İtalya’nın elinden alıyoruz. Çin’in 49.3 milyon tonla birinci olduğu dünya liginde ise 11’inciyiz.
Hatipoğlu, sektörün boyutunu “üretim kıymeti”yle de ortaya koydu:
- 2019’da sektörün üretim kıymeti 5.3 milyar Euro’yu buldu.
COVID-19 sürecinin sektöre etkileri üzerinde durdu:
- Sipariş erteleme veya iptalleri yüzde 75’i buldu. İşletmelerin yüzde 40’ı üretime mola verdi. Yaşanan iş kaybı yüzde 48 düzeyinde oldu. 2020’de yüzde 20-30 iş kaybı beklentisi hâkim.
Sunumun sonunda “kullanılmış döküm kalıbı ithalatında uygulanan gümrük vergisi”ne işaret etti:
-Kullanılmış döküm kalıbı ithalatında 2015’ten itibaren kilo başı gümrük vergisi geldi. Kilo başına 15 dolar gümrük vergisi alınıyor.
Umur Denizci, konuyu biraz daha açtı:
-Kalıplar, modeller uzun yıllar kullanılabiliyor. Gümrükte bu kalıpların “eski makine” gibi fiyatlandırılmaması gerekiyor. Düşünün ki bir kalıp 5-6 ton olabiliyor. Kilo başına 15 dolardan bir kalıba 90 bin dolar vergi ödemek gerekiyor.
Ardından yineledi:
- Döküm kalıbı ithal etmek, eski torna tezgahı getirmeye benzemiyor.
Kullanılmış kalıpların bir süre sonra yurtdışına yeniden gönderildiğini vurguladı:
-Bu kez de ihracat yapmışız gibi görünüyor. Oysa geçici ithalat şeklinde getirsek, 6 ay, 1 yıl kullanıp iade etsek işimiz çok rahatlar.
Dernek Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Acar, “geçici ithalat”ta sürenin 6 ay olduğunun altını çizdi:
- Getirilen kullanılmış kalıp daha uzun kullanılacaksa bildirim yapılır. Süre uzatan şirketleri devlet yakından inceler.
Bülent Özgümüş içini dökdü:
- Devlet her şeye “hırsızlık” gibi bakıyor. Kullanılmış kalıpları satın almak yerine 3-5 ay, hatta duruma göre 2 yıl kullanalım, sonra da iade edelim. Çözüm için bir emanet sistemi düşünülebilir.
Kullanılmış döküm kalıbını kilosu 15 dolarlık gümrük vergisiyle ithal et, 6 ay-1 yıl sonra iade edince de ihracat gibi görünsün...
Sektörün önerdiği çözüm üzerinde düşünmek daha doğru olmaz mı?
Dökümcünün ‘atık kumu'nu kullanmanın yolunu bulamaz mıyız?
TÜRKİYE Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDOKSAD) Başkan Yardımcısı Kadir Efe, Başkan Umur Denizci'ye kendileri için önemli bir konuyu anımsattı:
- Kum konusunda yaşadığımız sıkıntıyı da konuşalım.
Denizci, dökümhaneden çıkan “atık kum”un bertarafının önemli olduğunu belirtti:
- Dökümhaneden çıkan "atık kum"da kömür tozu ve kül olur. Görüntüsü siyahtır. Ayrıca ele de yapışır. "Atık kum" diye nitelenince bertaraf konusunda sıkıntı yaşanıyor.
Dünyadan kullanım örnekleri verdi:
- Gelişmiş ülkelerde dökümhaneden çıkan atık kum asfalt dolgusu olarak kullanılabiliyor, çimento sektöründe değerlendirilebiliyor. Bağ bahçede de normal toprakla karıştırılabiliyor.
Yılda 800-900 bin ton atık kum çıktığını kaydetti:
- Atık kum için depolama alanı gerekiyor. Bunu da belediyeler ve kamu kurumları sağlayabiliyor.
Araya girip sordum:
- Atık kumun işlemden geçirilip, değerlendirilmesi söz konusu olamıyor mu?
TÜDOKSAD Genel Sekreteri Koray Hatipoğlu yanıtladı:
- Belediyeler tesis kurabilir. Üstelik onlara gelir de sağlanır. Şu anda sektörün atık kumunun yüzde 10'u çimento sektöründe değerlendirilebiliyor.
Umur Denizci, kullandıkları kumun kaynağını paylaştı:
- Silis kumunu İstanbul Şile'den, kömür tozunu da Zonguldak'tan alıyoruz.
Eğer yola, çevreye bir zararı yoksa, dökümcünün “atık kum”u yollarda asfaltın altında dolgu olarak kullanılamaz mı?
Alüminyum dökümde kilo başı ihracat geliri 10 Euro'yu buluyor
TÜDOKSAD Başkanı Umur Denizci'ye sektörün kilo başına ihracat gelirini sordum, yanıtladı:
- Standart dökümde minimum 1.5 Euro. Çelikte 4-6 Euro'ya çıkıyor.
TÜDOKSAD Yönetim Kurulu Üyesi Oğuzhan Deniz'e döndü:
- Oğuzhan Bey, siz alüminyum döküm yapıyorsunuz. Sizde kilo başı ihracat geliri daha yüksek değil mi?
Deniz, yanıt verdi:
- Bizde kilo başına ihracat gelir 4 Euro'dan başlıyor, 10 Euro'ya kadar çıkıyor.
