Sanayi üretiminin 3. çeyrekte geçen yıla göre yüzde 0.8 yükselmiş olması peş peşe gelen daralma dönemlerinden sonra büyümeye 3. çeyrekte geçileceğine yönelik bir işaret.
Dr. H. Bader ARSLAN
Sanayi üretim endeksi 2018’in Ağustos’unda düşmeye başlamış ve bugüne dek son 13 ayın 11’inde gerilemişti. Açıklanan eylül ayı sanayi üretim endeksi verilerine göre, endeks geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,2 yükseldi.
Takvim etkisinden arındırılmış endeksi geçen yılın Eylül ayına göre yüzde 3.4 yükseldi.Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeks ise geçen aya göre yüzde 2.4 yükseldi.
Bu veriler ne anlama geliyor?
Bugünkü veri ile yılın 3. çeyreği tamamlanmış oldu. Sanayi üretim endeksi eylülde yüzde 4.2 artarken, 3. çeyrek genelinde ise yüzde 0.8 yükselmiş oldu.
Sanayi üretim endeksi ekonomik büyümenin temel belirleyicisidir. Bu sadece Türkiye’de değil hemen hemen bütün ülkelerde böyle kabul edilir. O nedenle de piyasa tarafından yakından izlenir.
Yukarıdaki üç veriden ilki yani arındırılmamış ham veri, içinde bulunduğumuz çeyrekte, önceki yıla göre büyüme hızımızı belirler. Eylül verisi yılın 3. çeyreğinin (temmuz-ağustos-eylül dönemi) son ayı olduğu için ve bu veri ile bu çeyrek tamamlandığı için artık 2019’un 3. çeyreğinde büyümenin ne olacağı ile ilgili daha sağlam tahminlerde bulunulabilir.
Fakat 3. çeyrek yaz dönemine geldiği için üretim tarafında sanayinin ağırlığı hafifçe azalır. Bunun nedeni turizm, inşaat ve tarım sektörlerinin 3. çeyrekte diğer çeyreklere göre ağırlığının artmasından kaynaklanır. Dolayısı ile 1 - 2 ve 4. çeyreklerde sanayi üretim endeksi büyüme üzerinde daha belirleyici bir role sahip iken, 3. çeyrekte bu gücü azalır. Bununla birlikte büyüme üzerinde ağırlıklı etkisini sürdürür. Ayrıca 3. çeyreklerde her zaman 1 - 2 ve 4. çeyreklere göre daha fazla üretim yapıldığı için, ekonomik değer olarak en büyük çeyrekler de bunlardır.
Sanayi üretiminin 3. çeyrekte geçen yıla göre yüzde 0.8 yükselmiş olması peş peşe gelen daralma dönemlerinden sonra büyümeye 3. çeyrekte geçileceğine yönelik bir işaret.
Ekonomi ne kadar büyüyecek?
Yeni Ekonomi Programı 2019 genelinde büyüme hedefinin yüzde 0.5 olacağını ortaya koymuştu. IMF ise yüzde 0.2 gibi bir beklentiye sahip. Yılın ilk altı ayında ekonomi önceki yıla göre %1.9 daralmıştı. 2019 genelinde yüzde 0.5 büyümeye ulaşmak için ikinci altı ayda %2.7 civarında büyüme gerekiyor. 3. çeyrek büyüme verisi 2 Aralık’ta açıklanacak ve genel beklenti büyümenin yüzde 0-1 arasında gelmesi yönünde. Eğer üçüncü çeyrek büyüme sıfır civarında gelirse yıllık beklentinin yakalanması için dördüncü çeyrekte yüzde 5’in üzerinde bir hıza ihtiyacımız var.
Gerek baz etkisi, gerek son iki aydaki hareketlenme ile bu mümkün. Ancak sanayi üretiminin öncü göstergesi olan PMI’ın ekim ayında yeniden 50’nin altına indiğini; bunun, henüz toparlanmanın çok kararlı ve keskin bir hızla olmadığının bir işareti olduğunu hatırlayalım.
SANAYİ ÜRETİMİ AĞUSTOS 2018'DEN BERİ İLK KEZ YÜKSELDİ
