İDDMİB tarafından hazırlanan Metal Sanayi İhracat Endeksi'ne göre, dış ve iç pazarda hissedilir bir yavaşlama olduğuna dair işaretler var. Ancak ihracat birim değer endeksi temmuzda 118,13 puandan, 119.05 puana yükseldi.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB), sektörün ihracat artış oranları ile bir sonraki ay beklentisinin de yer aldığı ‘Metal Endeksi’nin temmuz ayı sonuçlarını açıkladı. Temmuz ayı sonuçlarına göre, dış ve iç pazarda hissedilir bir yavaşlama olduğuna dair işaretlerin olduğu, ihracat sonuçları ve ihracatçılar ile yapılan anket sonuçlarının yavaşlamayı öne çıkaran ve örtüşen verileri ortaya koyduğu belirtildi.
Dış talepte daralma sürüyor
Temmuz ayında yurtdışında sıkı para politikalarının etkisi ile talepte yavaşlamaların daha belirgin hale geldiği belirtildi. Sıkılaşmaya bağlı olarak endeks döneminde görülen en hissedilir talep yavaşlamalarından biri ortaya çıktı. Küresel Sanayi PMI verilerinde de temmuz ayında ABD, Euro Bölgesi ve Çin’de sanayi PMI’ları daralma aralığında kaldı. Temmuz ayında miktar endeksi 134,51 puandan 123,21 puana indi. Talep tarafında zayıflama daha çok hissedilirken, miktar endeksi 2020 yılı aralık ayı seviyesine geri döndü.
TL'deki düzeltme ihracatı henüz etkilemedi
İçeride Türk Lirası’nın değerinde yüzde 40’ı aşan bir değer kaybı veya düzeltme olduğu, ancak TL’deki bu düzeltmenin henüz ihracatı etkilemediği belirtildi.
Diğer yandan haziran ve özellikle temmuz ayında yaşanan maliyet artışlarının ihracatı olumsuz etkilediği, ihracat kâr marjlarının temmuz ayında düştüğü kaydedildi. İhracat birim fiyatlarının temmuz ayında talepteki yavaşlamaya ve ihracatın miktar olarak gerilemesine rağmen sınırlı da olsa artış gösterdiğinin açıklandığı endekste, metal sanayi ihracat birim değer endeksinin ise temmuz ayında sınırlı ölçüde arttığı ifade edildi.
Endeks haziran ayında 118,13 puan iken temmuz ayında 119,05 puan oldu. Bu sonuçla, ihracat pazarlarında fiyatların düşürülme baskısı artan şekilde yaşanmasına karşın birim fiyatlar yükseldi. İhracat birim fiyatları temmuz ayında bakır ve alüminyum fiyatlarında görülen artışa bağlı olarak yüksek kalmayı başardı.
Temmuz ayında alınan ihracat siparişlerinde fiyat artışlarının yavaşlayarak sürdüğü, bu durumun ihracat açısından en olumlu gelişme olduğu belirtildi. Temmuz ayında metal sanayi ihracatının ortalama birim fiyatının kilogram başına 4,45 dolar olduğunun belirtildiği endekste, Türkiye’nin sanayi ihracatı ortalama birim fiyatı ise kilogram başına 2,07 dolar oldu. Metal sanayi ihracat birim fiyatı ortalamanın 2,15 katı olarak gerçekleşti.
İkinci yarıda TL etkisi
Yılın ikinci yarısında endekslerin dış pazarlardaki talebin yavaşlaması ile şekilleneceği, ayrıca Türkiye’deki yeni ekonomi politikaları ile TL’nin değer kaybının ihracat üzerindeki etkilerinin görülmeye başlanacağının belirtildiği endekste, alınan ihracat siparişlerindeki düşüşe bağlı olarak temmuz ayında ham madde ve girdi stokları ile nihai ürün stoklarının 2022 ekim ayından beri ilk kez gerilediği ve ihracatçıların etkin bir stok yönetimi yaptıklarını ortaya koydu.
İhracatçılar ile yapılan anket sonuçlarına göre temmuz ayında üretim maliyetlerinde önemli artış olduğu belirtilirken, bu artışta özellikle döviz kuru artışları, akaryakıt zamları ve ücret artışları ile vergi artışlarının etkili olduğu ifade edildi.
Yurtiçinden alınan siparişlerin 2023 yılı ilk yarısında deprem, seçim ve çalışma gün sayısının azalması gibi etkenler ile zayıfladığı ve alınan yurtiçi siparişlerin temmuz ayında da düştüğünün açıklandığı endekste, temmuz ayında merkez bankasının uygulamaya koyduğu sıkı para politikasının etkilerinin içeride görülmeye başlandığı ifade edildi. Temmuz ayında ham madde ve girdi stoklarının gerilediği ve 2022 yılı ekim ayından bu yana ilk düşüşü gerçekleştirdiğinin açıklandığı endekste stoklardaki düşüşte iç siparişlerdeki daralmanın etkili olduğu ifade edildi.
Sektör alt gruplarının kilogram birim değerleri
Armatür: 6.32 dolar
Döküm: 5.82 dolar
Mutfak:4.19 dolar Hırdavat: 2.89 dolar
En yüksek birim fiyatı armatürde
2023 temmuz ayında ihracatta miktar olarak düşüşlerin alt sektörlerde farklı gerçekleştiğinin belirtildiği endekste; Bakır, Hırdavat ve Mutfak eşyaları ihracat miktar endekslerinin düşüşlerden daha çok etkilendiği, bu üç alt sektörde ihracat miktar endekslerinin 2018 yılı ortalamasına yaklaştığı ifade edildi. Temmuz ayında, armatür ihracat birim fiyatının kilogram başına ortalama 6,32 dolarla ihracat birim fiyatında zirvede olduğu belirtilirken, döküm ihracat fiyatlarının ortalama 5,89 dolar/kg ile ikinci sırada, Mutfak eşyaları ihracat birim fiyatının ise ortalama 4,19 dolar/kg ile zirve fiyatlara yakın kaldığı belirtildi.
Hedef bilime bilgiye dayalı politikalar üretmek
İDDMİB Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu, bu raporlamadaki amacın sektörlerin sayısal verilerini beklentisel veriler ile daha kapsamlı olarak değerlendirerek bir endeks oluşturma ve bu kapsamda bilime, bilgiye dayalı politikalar üretmek olduğunu ifade etti. Tecdelioğlu, genel bir analiz yaparak ihracatçı firmalara yön gösterip sürdürülebilir ihracatı sağlamak, sektörü bekleyen fırsatlar ve risklere değinerek ihracatı kuvvetlendirmek olduğunu, ayrıca bu çalışmanın diğer sektörler için de örnek teşkil etmesini amaçladıklarını belirtti.
(Kaynak: İDDMİB)
