Avrupa genelinde elektrik fiyatlarında Şubat 2024'te gözle görülür bir düşüş yaşandı. Bu düşüş, 2021'in ilk yarısından bu yana görülen en düşük seviyelere işaret ediyor. Avrupa Birliği'nde, özellikle büyük ülkelerdeki toptan gün öncesi elektrik fiyatlarında belirgin azalmalar kaydedildi.
Avrupa Enerji Borsası'na (EEX) göre, Mart 2024'te Almanya piyasasında vadeli elektrik işlemlerinin temel uzlaşma fiyatının 61,27 €/MWh, Fransa piyasasında 58,81 €/MWh, İspanya piyasasında 19,83 €/MWh, İtalya piyasasında 84,73 €/MWh olması bekleniyor.
Şubat Trendleri: Nedenler ve Etkiler
Bu düşüşlerin ardında yatan sebepler arasında düşen talep, ortalama gaz fiyatlarındaki azalış ve CO2 emisyon maliyetlerindeki düşüş yer alıyor. Ayrıca, mevsimsel etkilerle güneş enerjisi üretimindeki artış, özellikle İspanya ve Portekiz'de tarihi rekorlar kırılmasına yol açtı. Rüzgar enerjisi üretimi de benzer bir artış trendi gösterdi.
Sektörden gelen çağrılar
Avrupa sanayi sektörü elektrik fiyatları ve yeşil enerjiye erişim konularına odaklanmaya devam ediyor. Şubat ayında, yaklaşık 20 farklı sektörü temsil eden AB sanayi liderleri Avrupa Sanayi Anlaşmasına ilişkin Antwerp Deklarasyonunu imzaladı. Deklarasyonda yer alan hususlardan biri de Avrupa'nın küresel ölçekte rekabetçi bir enerji tedarikçisi haline getirilmesi çağrısıydı.
Bildirgede "Avrupa'da enerji maliyetleri rekabet edemeyecek kadar yüksek ve sadece emtia fiyatlarından değil aynı zamanda düzenleyici ücretlerden de kaynaklanıyor" deniyor.
İmzacılara göre, bir sonraki Avrupa Komisyonu'nun düşük karbonlu yenilenebilir ve nükleer enerjinin bolluğu ve kullanılabilirliği için yeni projelere öncelik vermesi gerekiyor. Ayrıca, özellikle sınır ötesi elektrik iletimini mümkün kılacak somut eylemler içeren gerçek bir AB Enerji Stratejisine ihtiyaç olduğuna inanıyorlar.
Yenilenebilir Enerji ve Gaz Depolama Tesisleri
Yenilenebilir enerjinin önemi giderek artarken, rüzgar enerjisi sektörüne yapılan yatırımlar umut verici. WindEurope, Avrupa'nın rüzgar enerjisi kapasitesinin 2030 yılına kadar önemli ölçüde artacağını öngörüyor. Öte yandan, Avrupa'nın gaz depolama tesislerinin doluluk oranı ve Rusya'dan gelen gazın azalan oranı gibi konular da enerji güvenliği açısından önem taşıyor.
Ancak Avrupa rüzgar enerjisi sektörü temsilcileri, yetkililerin daha ucuz Çin ekipmanlarının pazara girişini engellememesi halinde güneş enerjisi sektörüyle aynı kaderi paylaşacaklarına inanıyor. En azından bu görüş Siemens Enerji CEO'su Christian Bruch tarafından dile getirildi. Bruch'a göre şirket, AB'deki rüzgar enerjisi endüstrisini desteklemek ve Çin'in rekabet etmesini zorlaştırmak için "kota ya da kalite kriterlerinin bir kombinasyonunu" destekleyecek.
Güneş krizi
Aynı zamanda Avrupalı güneş paneli üreticileri Şubat ayı başında, AB'nin sektörü kurtarmak için Çin'den gelen daha ucuz ürünlerin akını nedeniyle son yıllarda biriken stoklarını geri almak gibi acil önlemler almaması halinde üretim hatlarını kapatmaya hazır oldukları uyarısında bulundu.
Özellikle Şubat ayında, Almanya'da ülkenin en büyük güneş paneli üreticisi olan İsviçreli Meyer Burger şirketi, Mart ayında Freiberg'deki fabrikasını kapatmak ve ABD'deki tesislerine odaklanmak için hazırlıklara başlayacağını duyurdu.
Ancak Avrupa Komisyonu, Çin güneş panellerine karşı ticari tedbirler uygulamak istemiyor. Bunun yerine, AB üye ülkelerini yerli üretimi sübvanse etmeye çağırıyor. Avrupalı yetkililere göre blok, yenilenebilir enerji kapasitesini arttırmak için Çin ürünlerine ihtiyaç duyuyor, bu nedenle ithalat için kapıyı açık bırakmalı.
Gaz depolama tesislerinin doluluğu
AGSI platformuna göre, 1 Mart 2024 itibariyle AB genelindeki gaz depolama tesislerinin doluluk oranı %62.25.
Mart ayı başında AB enerji bakanları, bloğun Rusya'dan gelen gaza olan bağımlılığını azaltmak için daha fazla adım atmayı değerlendirdi.
Interfax-Ukrayna'nın Avrupa Komisyonu'nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Kadri Simson'a dayandırdığı habere göre, 2023 yılında Rus doğalgazı AB'nin toplam ithalatının %15'ini oluştururken, bu oran 2022'de %24, 2022 öncesinde ise %45'ti. Genel olarak, Rusya'dan gaz ithalatı 2021'den bu yana %71 oranında azaldı. Geçen yıl Avrupalı şirketler de Rusya'dan 18 milyar m3 LNG ithal etti.
Simson, bloktaki gaz fiyatlarının şu anda düştüğünü ve oldukça istikrarlı olduğunu belirtti. Isıtma sezonunun sonuna yaklaşıldığında blokta %45-55 arasında bir gaz rezervi seviyesine ulaşılması bekleniyor. AB'nin başlıca gaz tedarikçileri şu anda Norveç ve Amerika Birleşik Devletleri.
Azalan talep
Avrupa Konseyi, blokta gaz talebinin koordineli bir şekilde azaltılmasına devam edilmesi için siyasi bir anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Kuruma göre, Ağustos 2022'den Ocak 2023'e kadar gaz talebi %19 oranında (41,5 milyar metreküp) azaltıldı.
Tebliğe göre, AB'ye gaz tedarikiyle ilgili durum 2022'den bu yana önemli ölçüde iyileşti. Bu, özellikle, bloğun üye devletlerinin ilgili yönetmelik temelinde başvurduğu talepteki azalma ile mümkün olmuştur. Söz konusu yönetmelik, Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinin yol açtığı enerji krizine yanıt olarak 2022 yılında acil bir araç olarak kabul edilmişti. Geçtiğimiz ilkbaharda, arz güvenliğini sağlamak ve fiyat dalgalanmalarını azaltmak amacıyla yönetmelik Mart 2024 sonuna kadar uzatıldı.
Ancak belgede, durumdaki genel iyileşmeye rağmen, Avrupa Komisyonu'nun son raporlarına göre, küresel gaz piyasalarındaki durumun gerginliğini koruduğu belirtiliyor. Bu nedenle blok ülkeleri olası aksaklıklara karşı hazırlıklı olmak istiyor. Bu amaçla, AB'nin toplu depolama tesislerinin kış boyunca yeterince yüksek bir seviyede kalması gerekiyor.
Avrupa Konseyi'nde varılan anlaşmaya göre, AB ülkelerinin 31 Mart 2025 tarihine kadar gaz tüketimini 1 Nisan 2017 ile 31 Mart 2022 tarihleri arasındaki ortalama tüketime kıyasla en az %15 oranında azaltmaya devam etmeleri tavsiye ediliyor. Anlaşmanın Avrupa Konseyi tarafından resmen onaylanması ve tavsiyenin Mart 2024'te kabul edilmesi bekleniyor.
Kaynak: https://gmk.center/en/posts/electricity-prices-in-europe-fell-significantly-in-february
