Metal Sanayi Teknik Komitesinin (Metal-Tek) dokuzuncu toplantısı 24 Eylül 2019 tarihinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü ev sahipliğinde gerçekleşti. Derneğimizi temsilen Genel Sekreterimiz S. Koray Hatipoğlu toplantıya katıldı.
Son toplantısının üzerinden uzun bir zaman geçmiş olması sebebiyle ilgili Bakanlık temsilcilerinin komite üyelerine yaptığı bilgilendirme sunumlarının ağırlıkta olduğu Metal-Tek toplantısına Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Daire Başkanı Sn. Kamil Özkan başkanlık yaptı.
11. Kalkınma Planına Yönelik Eylemlerin Hayata Geçirilmesinde Sektörümüzün Durumu
2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planının hazırlık çalışmalarında Derneğimiz, Döküm Sektörü adına ayrı bir komite oluşturarak çalışmalarını sürdürmüş ve önceki dönemlerin aksine, ilk kez kendine ait bir rapor hazırlayıp Bakanlığa sunmuştu. Söz konusu raporda yer alan, sektörümüze yönelik temel amaç politikalara dönük eylemlerin birçoğunun açıklanan Kalkınma Planında yer aldığını görüyoruz. Fakat bunlara farklı metal alt kolları altında (çelik, alüminyum vb.) yer verilmiş ve bu sektörlerle ilgili kurum ve kuruluşların sorumluluğu tanımlanmış. Söz konusu çalışmaların ana yürütücüsü de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak belirlenmiş.
Bu durumun ortaya çıkaracağı sorunlara yönelik olarak TÜDOKSAD Genel Sekreteri Koray Hatipoğlu söz alarak Metal Döküm Sektörünün, üretim süreçleri, ürünler ve pazar bakımından diğer metal sektörlerinden farklı bir konumda olduğunu vurguladı. Zaten bu sebeple, ilk kez bu dönemde sektörümüze ait detaylı bir çalışma sonunda ayrı bir rapor hazırlandığını, diğer ana metal sektörleri altında değerlendirildiğinde uyumsuzluklar ve eksikler ortaya çıkacağını aktardı.
Planda işaret edilen kurum ve kuruluşların ilgili sektör kuruluşları olduğunu; bunlara yönelik ayrı komiteler halinde çalışmalar yapıldığı takdirde hepsine katılmamızın uygulanabilir bir durum olmadığını ve bu durumda sektörümüzün tamamen dışarıda kalma durumu oluşacağını vurguladı.
“Bu sebeple Metal Döküm Sektörünü dışarıda bırakmayacak bir çalışma düzeninin oluşturulması önemlidir. Biz de bu konuda elimizden gelen tüm desteği, plan hazırlık döneminde olduğu gibi bu dönemde de vermeye hazırız” diyerek sözlerini tamamladı.
Başkan Kamil Özkan da böyle bir durumun söz konusu olmayacağını, TÜDÖKSAD’ın Teknik Komite üyelerinden biri olarak çalışmalarda aktif şekilde yer almasının önemli olduğunu ve döküm sektörünün de gerektiği şekilde eylem planlarında yer alacağını belirtti.
Plana yönelik eylemlerin kurgulanması amacıyla katılımcı STK’lar, kendi bünyelerinde çalışma yaparak 2019 sonuna kadar raporlarını oluşturacak. Bununla ilgili olarak biz de üyelerimizin görüşlerine başvurarak bir rapor hazırlayıp Bakanlığa sunacağız.
GİTES Kritik Hammadde Listesi Konusunda Ek Çalışmaya İhtiyaç Var
Girdi Tedarik Stratejisi Eylem Planı (GİTES) kapsamında Kritik Hammadde Listesinin oluşturulması amacıyla daha önce Bakanlık tarafından bir anket çalışması yapılmış ve biz de sektörümüz adına buna katkıda bulunmuştuk.
AB’de daha çok cevher odaklı bir liste oluşturulurken ülkemizde doğrudan girdi ürünleri üzerinden bir çalışma yapılması yönünde strateji geliştirilmiş durumda... Katılımcıların da bunun uygunluğu konusunda görüş bildirmesinin ardından sektörler tarafından bildirilen ve metal sektörü ile ilgili 31 adet ürün gözden geçirildi.
Sektörümüze yönelik pik ihtiyacının da yer aldığı listedeki tüm ürünlerin, yerli üretim olanakları, ithalat Pazar çeşitliliği ve Bakanlık tarafından ayrıca bildirilecek ‘stratejik olma’ ölçütlerine uyum durumuna göre, katılımcılar tarafından yeninde gözden geçirilecek. Ekim ayı sonunda bununla ilgili Bakanlıkta gerçekleştirilecek toplantı öncesi biz de sunacağımız raporla ilgili üyelerimizin görüşlerine başvuracağız.
Teşvik Uygulamaları
Bu konuda, Bakanlığa bağlı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü uzmanı tarafından bir tanıtım sunumu yapıldı.
Proje bazlı teşvik uygulamaları davet veya çağrı usulü ile yapılabiliyorken bugüne kadar yalnızca davet usulüyle ilerlenmiş. Bakan tarafından uygun görülen projelerin Cumhurbaşkanlığına gönderildiği, onay gelmesi durumunda her bir yatırım için Cumhurbaşkanlığı kararı alındığı aktarıldı.
Sunum sırasında belirtilen Asil Çelik’in aldığı teşvik konusunda, özellikle çelik sektörü, AKÇT kapsamına girmeksizin nasıl teşvikten faydalandıklarını sorguladı. Bakanlık uzmanları, konuyla ilgili olarak AB Genel Müdürlüğü ve Ticaret Bakanlığı ile de görüştüklerini, doğrudan sıvı çelik üretimin AKÇT kapsamında teşvik alamadığını, son mamul üretimi için böyle bir kısıtlama olmadığını belirtti.
Bu ve benzeri durumlarda, başvuru sahibi firma ile karşılıklı olarak çalışmaların yürütüldüğünü ve mevzuat kısıtlamaları bulunması durumunda da buna tabi olmayan teşvik uygulamalarının bulunması yönünde ortak çalışma yaptıkları Bakanlık yetkilileri tarafından aktarıldı.
Sanayi yatırımlarına verilen destekler ile ilgili daha fazla bilgi Bakanlığın tuys.sanayi.gov.tr adresinden alınabilir.
Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki Yerli Ürün Teşvikleri
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında mal alım ve yapım işlerinde yerli malı kullanımı teşvik edilen ürün, makine, ekipman ve malzeme listeleri de toplantının gündem maddeleri arasında yer alıyordu. Bu listelere aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz:
Kanunun C bendi kapsamında mal alım ihalelerinde %15 oranında zorunlu fiyat avantajı uygulanacak orta ve yüksek teknoloji ürünlerinin listesi
Kanunun D bendi kapsamında yapım işi ihalelerinde yerli malı kullanımı zorunlu makine ve teçhizat listesi
Kanunun D bendi kapsamında yapım işi ihalelerinde yerli malı kullanımı zorunlu malzeme listesi
Söz konusu listelerle ilgili daha önce Bakanlığa ilettiğimiz görüşlerimize ve eklenmesini talep ettiğimiz ürünlere ilişkin haberimize burandan ulaşabilirsiniz.
Bu listelerdeki düşük/orta/yüksek teknoloji ürünü sınıflaması OECD’nin kıstasları göz önünde bulundurularak, sektörel bazda hazırlandığı Bakanlık uzmanları tarafından bildirildi. Örneğin tekstil sektörü düşük teknoloji ürünü olarak sınıflandırıldığı için nano-tekstil ürünleri de düşük teknoloji olarak geçiyor ve mal alım ihaleleri listesine giremiyor. Öte yandan kablolar, bağlı olduğu sektörden dolayı yüksek teknoloji ürünü olarak listelerde kendine yer bulabiliyor. Bu soruna yönelik olarak, sektör bazlı değil, ürün bazlı sınıflandırma yapılmasına yönelik gerekli mevzuat değişikliği yapılmasına yönelik çalışma yapılması ve konunun bir sonraki toplantı gündemine de alınması kabul edildi.
Yukarıdaki ilk listede yalnızca orta ve yüksek teknoloji ürünleri yer alabilirken yapım ihalelerine yönelik listede böyle bir zorunluluk bulunmuyor. DSİ gibi bazı kurumların tüm yapım işleri için de mal alımı ihalesine çıkması sebebiyle ‘düşük teknolojili’ olarak sınıflandırılan ürünlerin liste dışında kaldığı iletildi. Ayrıca yap-işlet-devret projelerinin de farklı mevzuata tabi olduğu, bu listeleri kullanıp kullanmamakta özgür oldukları iletildi. İstanbul’daki yeni havalimanının yapımı sırasında alüminyumdan mamul ürünlerin çoğu yurt dışından gelen veya yurt dışı know-how’ı kullanılarak üretilen ürünler olmuş.
Horizon 2020 / Ufuk 2020 Programı
Ülkemizin bu programa 460 milyon Euro ile katkıda bulunduğu, desteklerden yararlanılmasının tüm sektörlere fayda sağlayacağı Bakanlık uzmanları tarafından aktarıldı. Gideren büyüyen destek programının 6. Çerçeve Planında tutar 19 milyar Euro iken 8. Programda bu tutar 70 milyar Euro civarına yükselmiş.
Destek alınması için projelerin bir sektöre doğrudan fayda sağlaması gerekiyor. Her sene bir çağrı yayınlanıyor ve Avrupa tarafından belirlenen konu başlıklarında projeler için başvuru yapılabiliyor. 2019 ve 2020 yılları için 1 milyar Euro civarında destek bütçesi var ve konu başlıkları arasında 3 boyutlu yazıcılar da yer alıyor.
Bakanlık uzmanı, daha önce başvuru yapılmadıysa ortak proje başvurusu yapılmasının uygun olduğunu belirtti. Bu alanda aktif olarak çalışan Almanya, İngiltere veya İspanya ile ortak projeleri önerdi.
Öte yandan KOBİ’ler konu güdümsüz olarak başvuru yapabiliyor. Söz konusu projeler AR-GE değil INOVASYON (ürün bazlı) sınıfında oluyor. Ürünün prototip aşamasından sonraki süreçleri için başvuru yapılabiliyor; önceki süreçlere ait olan başvurular kabul edilmiyor.
Yanı sıra sadece inovasyon değil yatırım desteği de alınabiliyor. ‘Accelerator’ desteği ile Avrupa Komisyonu, yapılacak yatırımlara aracılık yapıyor. Uygun yatırımcı bulunmadığı durumda doğrudan Avrupa Komisyonunun firmaya yatırım yapabildiği de aktarıldı.
Bunlara ek olarak en fazla 5 katılımcılı, konu güdümsüz bir teşvik sistemi ile konsorsiyum kurmaya ve proje yazmaya yönelik masrafların da karşılandığı (seyahat vb.) destek sistemleri olduğu, proje fonlanmadığı durumlarda bu desteklerin geri alınmadığı da iletildi.
Ayrıca Türkiye’den katılacak hakem sayısının da artmasının önemi Bakanlık uzmanları tarafından vurgulandı. Bunun için web sitesi üzerinden başvuru yapılabiliyor.
Ülkemizden katılımın düşük olduğu bu programla ilgili daha detaylı bilgiye www.ufuk2020.org.tr adresinden ulaşılabilir.
Derneğimiz de konuyla ilgili kısa süre içinde ayrı bir bilgilendirme mesajını üyelerimize ulaştıracak.
Piyasa Gözetimi ve Denetimine Metal Sektörü de Dahil Oluyor
Ürünün piyasaya arzı veya dağıtım aşamasında veya ürün piyasada iken ilgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini, güvenli olup olmadığının denetlemesi veya denetlettirmesi olarak tanımlanan Piyasa Gözetimi ve Denetimine daha önce metal sektörü dahil değildi. Bu konuda yapılan toplantı ve yazışmalar sonrasında ilgili tebliğin yayımlanmasıyla 2020 yılı içinde, ürün bazında değil ama sektör bazında gözetim ve denetim faaliyetleri yürütüleceği Bakanlık yetkilileri tarafından paylaşıldı.
Komite Üye Sayısının Artışı
Toplantının başında Teknik Komite’nin oluşumuna yönelik tebliğde yapılması öngörülen değişikliklerle ilgili bilgi paylaşıldı. Faaliyetleri duran STK’ların üyeliğinin düşürülmesi ve yeni STK’ların üye kaydedilmesinin yanı sıra kamu kurumlarında meydana gelen isim değişikliklerinin yansıtıldığı tebliğde genel kapsamın değişmediği, yalnızca işleyişe yönelik bazı değişikliklerin yapıldığı bilgisi verildi.
Ayrıca yeni üyelerden GALDER – Genel Galvanizciler Derneği Genel Sekreteri, ‘Galvanizlemenin Önemi ve Ülke Ekonomisine Katkısı’ konulu bir sunum gerçekleştirdi.
