Otomotiv, savunma, medikal sektörü, demiryolu araçları ve gemi inşa gibi alanlarda kullanılan makinelerin gümrük uygulamalarındaki ek “CE” kontrolü hazırlığına makine sektörü tepki gösterdi.
Savunmadan havacılığa, otomotivden medikale birçok alanda kullanılan makinelere gümrük sırasında ek (CE) kontrolü yapılacağı haberi sektörü ayağa kaldırdı. Makine sektörünün çoğu alanda dışa bağımlı olduğunu söyleyen sektör temsilcileri Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın CE belge şartının ithalatı zorlaştıracağını ve dolaylı olarak da işlenen bu makinelerin yurtdışına ihracatını dezavantaja çevireceğini dile getirdi.
Geçmişte bu uygulamanın yapıldığını ve tekrar gündeme alınmaması gerektiğini bildiren Tezmaksan Genel Müdürü Hakan Aydoğdu, “Zaten ihtiyacımızın yüzde 15’ini üretebilirken sadece birkaç firmanın isteği ile böyle bir uygulama yapılması başta havacılık ve savunma sanayi olmak üzere, makine imalatı, otomotivde makine teminini zorlaştıracaktır” dedi. Avrupalı firmaların keyfi ve gizli ambargoları ile makine almakta zorlandıklarını ve böyle bir uygulamanın düşündürücü olduğunu aktaran Aydoğdu, “CE bir Avrupa Birliği uygulamasıdır; Avrupa’da olmayan bir uygulamayı Türkiye’de uygulamaya çalışmak da vahimdir. Doğrusu Avrupa’da da olan uygulama piyasa gözetimidir. Biz sektör olarak kanunun mevcut haliyle kalmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
CE belgelerinde uygulanması düşünülen bu durumun genel anlamda ithalata dayalı sanayilerde özellikle yüksek teknoloji gerektiren savunma sanayii gibi sektörlerde makine teminini oldukça zora sokacağını bildiren Tekstil Makina ve Aksesuar Sanayicileri Derneği (TEMSAD) Başkanı Adil Nalbant, “Yerli üretilen makinelerin korunması anlamında CE belgelerinin çok sıkı kontrol edilmesi zaten gerekiyor. Ama Türkiye’nin ithalat yolu ile karşılamak zorunda olduğu makinaların alımını zora sokmamak lazım” şeklinde konuştu.
“Bu karar zaman kaybı ve ek mali yük getirecektir”
İthalat işlemleri ve ithalat öncesindeki CE uygunluk beyanı için hâlihazırda, ithalatçı firma tarafından CE İşareti Taşıması Gereken Bazı Ürünleri İthalat Denetimi Tebliği kapsamında vereceği taahhütname ile gerekli işlemlerin yapılabildiğini aktaran Takım Tezgahları Sanayici ve İşadamları Derneği (TİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Varlık, gümrük işlemleri sonrasında, tabi olunan Avrupa Topluluğu (AT) mevzuatı (Makine Emniyeti Yönetmeliği ve benzeri) örnekleme yolu ile ilgili denetimlerin yapıldığını dile getirdi.
“Yerli üretime destek gerekiyor”
Firmaları ek gümrük uygulamalarıyla zorlamamak gerektiğini söyleyen TİAD Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Varlık, “Bu gibi kararlar yerine ülkede üretilemeyen makinelerin üretilebilmesi için firmaların devlet tarafından desteklenmesi ve üretim kapasitesinin artırılması daha elzemdir” dedi.
“Gümrükte denetim şart”
Kararın gerekli olduğunu düşünenler de var. AB'de piyasa denetim kurumlarının güçlü olduğu için bunun gümrüklerde yapılmadığını söyleyen Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, “Bizde PDG zayıf olduğundan gümrükte denetim şarttır” diye konuştu.
“Risk taşıyanın piyasaya arz engellenmeli”
Makina İmalatçıları Birliği’nden (MİB) yapılan yazılı açıklamada, emniyet ve güvenlik standartlarına uygun olmayan makinelerin piyasa gözetimi ve denetiminin büyük önem taşıdığına vurgu yapıldı. Açıklamada şu ifadelere yer verildi, “Denetimsiz makineler insan ve çevre sağlığı açısından önemli riskler içermektedir. Bu risklerin giderilmesinde, kısaca makinelerin emniyet ve güvenliklerinin tesis edilmesinde CE mevzuatı temel alınmaktadır. Hayati tehlikelere sebep olabilecek riskleri taşıyan makinelerin piyasaya arz edilmesine izin verilmemelidir. Çalışanların sağlığı, güvenliği ve emniyeti, zaman ve maliyet kaybından öte her şeyin üzerindedir. Gündemdeki CE denetimi uygulaması emniyetsiz, güvensiz ve denetimsiz ithalat ve yerli imalatın engellenmesine yönelik olup, MİB sektör adına Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yürütmekte olduğu çalışmayı desteklemektedir. Sadece fiyat, teslimat süresi gibi kriterler, kısaca düşük fiyata ve hızlı ticarete önem veren kullanıcıların en ucuz makineyi alabilme çabaları maalesef sanayicimizi CE uygunluğu tam olmayan ithal ve yerli ucuz makinelere yönlendirmektedir. Bu tercihler CE mevzuatına uygunluğu tam olan yerli makinelerin rekabet şansını azaltmaktadır. Ticaret savaşları, korumacılık ve yerli üretimin desteklendiği mevcut dünya gündeminde Türkiye’nin de diğer büyük ülkeler gibi iç pazarını ve yerli üreticisini ve kendini özellikle Uzakdoğu’dan gelen kalitesiz ve denetimsiz makinelere karşı koruması oldukça doğaldır.”
